Na urlop czekamy cały rok, ostatnie tygodnie spędzając najczęściej na przygotowaniach, fantazjach i odliczaniu dni. Noclegi zarezerwowane, bilety kupione, lista atrakcji w regionie sporządzona. Trudno nawet wyobrazić sobie, że ktoś mógłby nas pozbawić radości związanej z wyjazdem na zasłużony odpoczynek. Tymczasem pracodawca ma prawo cofnąć decyzję o urlopie. W jakich okolicznościach może się do tego uciec i czy pracownik ma możliwość negocjacji?
Urlop wypoczynkowy – jakie prawa przysługują pracownikom?
Każdy pracownik zatrudniony w ramach umowy o pracę ma prawo do odpłatnego urlopu wypoczynkowego. Jest to kwestia tak bardzo istotna społecznie, że została uregulowana nie tylko w kodeksie pracy, ale także w Konstytucji. Nawet pracownik nie może się tego prawa zrzec. Jedynym wyjątkiem jest rozwiązanie umowy o pracę, uniemożliwiające wykorzystanie urlopu – wówczas pracodawca musi wypłacić ekwiwalent.
W każdym roku kalendarzowym pracownik może skorzystać z nieprzerwanego urlopu wypoczynkowego – także wówczas, gdy pracuje w niepełnym wymiarze godzin. Urlop niewykorzystany w związku z sytuacjami losowymi (np. zwolnienie lekarskie, urlop rodzicielski) nie przepada, ale przechodzi na kolejny okres. W przypadku pracowników, których staż pracy nie przekracza 10 lat, urlop wynosi 20 dni, dla pozostałych – 26 dni. Należy pamiętać, że do stażu pracy wlicza się również nauka po szkole podstawowej.
W prawodawstwie nie istnieje zapis o obowiązku brania jednorazowo określonej ilości dni urlopu, ale pracodawca może zawrzeć taki punkt w wewnętrznym regulaminie firmy. Jeśli chodzi o termin udzielania urlopu, pracodawca ma prawo narzucić go pracownikowi wyłącznie w okresie wypowiedzenia, ale na zasadzie wzajemnej dobrej współpracy, w wielu firmach dochodzi do ugody w zakresie terminu urlopów (przypadają one np. w tym samym momencie, aby umożliwić konserwację maszyn czy remont stanowisk).
Kiedy pracodawca może odwołać urlop?
Choć jest to sytuacja bardzo niepożądana, to jednak niestety pracodawca ma prawo odwołać pracownika z urlopu, nawet jeśli jest on już spakowany i gotowy do drogi. Co więcej, pracodawca dysponuje możliwością ściągnięcia pracownika z urlopu także w trakcie jego trwania. Nie może jednak tego zrobić kiedykolwiek, ale wyłącznie wówczas, gdy podczas nieobecności pracownika zaszły okoliczności nieprzewidziane, w związku z którymi jego obecność jest niezbędna.
Jak łatwo się domyślić, do sytuacji takich dochodzi rzadko. Najczęściej winne są duże awarie wymagające wszystkich rąk na pokładzie albo nagła choroba jedynego zmiennika. Pracodawca musi pokryć wszystkie koszty, jakie pracownik poniesie w związku z anulowaniem urlopu (np. zapłacić kary umowne wynikające z rezygnacji z wakacji w biurze podróży). Koszty, których pracodawca nie musi pokrywać, to te związane pośrednio z urlopem (np. kurs języka obcego) oraz wynikające ze spodziewanych zysków (jeśli w czasie urlopu pracownik planował pracować dorywczo).
Odwołanie urlopu – jak wypracować kompromis?
Odwołanie z urlopu dla żadnej strony nie jest sprawą przyjemną – pracownik traci przyjemność, na którą czekał cały rok, a pracodawca musi liczyć się z jego niezadowoleniem czy obniżoną motywacją. Warto zatem szukać kompromisów – np. wynegocjować możliwość zatrudnienia w ramach umowy o dzieło innego specjalisty na czas urlopu pracownika.
Istnieje także możliwość zastosowania wybiegu w postaci nieodbierania telefonu czy poczty mailowej w trakcie wakacji – jest to prawo pracownika potwierdzone wyrokiem Sądu Najwyższego z 8.03.2017 r.
Jeśli podejrzewasz, że pracodawca celowo próbuje zepsuć ci urlop albo sytuacja odwołania powtarza się – nie czekaj – poszukaj solidnej firmy na https://www.gowork.pl/praca/glogow;l.